Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Witte vlekken of strepen in de nagel

redactie

Wat is erover bekend?

Nagels bestaan uit het eiwit keratine. De nagelmatrix is het weefsel waar de nagelplaat wordt aangemaakt. Voor deze productie is een goede zuurstof en voedselvoorziening ter plaatse nodig. De nagelmatrix bevat daarom ook bloedvaten en huidzenuwen. Er bevinden zich cellen die keratiniseren tot de nagelplaat. Die cellen zijn gevoelig voor allerlei stoffen en microtrauma, met abnormale of versnelde keratinisatie als gevolg.
De ‘officiële’ medische naam voor witte verkleuringen in de nagels is leukonychia. Het is een samenstelling van de Griekse woorden leukos (wit) en onyx (nagel). Dit verschijnsel kent verschillende vormen: kleine witte puntjes of vlekjes (leukonychia punctata) of witte strepen (leukonychia striata) in de nagel, maar de nagel kan ook helemaal wit zijn. In dat laatste geval is er meestal sprake van een schimmelinfectie, maar dat terzijde.
Leukonychia punctata groeien met de nagel mee. Waarschijnlijk is een beschadiging aan de nagelmatrix de oorzaak. Leukonychia striata zijn witte strepen in de nagel die evenwijdig lopen aan het witte halvemaantje onder in de nagel. De witte lijnen bevinden zich in het vaatbed onder de nagel en groeien niet met de nagel mee. Er zijn twee soorten: lijnen van Muehrcke en lijnen van Mees, die vaak moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Ook deze witte lijnen kunnen dezelfde onschuldige oorzaak hebben als de vlekken of stippen, maar soms is er meer aan de hand. Lijnen van Muehrcke kunnen duiden op hypoalbuminemie, dat onder meer kan optreden bij nefrotisch syndroom, levercirrose en ernstige ondervoeding.
Lijnen van Mees kun je aantreffen bij patiënten die chemotherapie hebben ondergaan, of die kanker hebben, nier- of hartfalen of intoxicaties hebben doorgemaakt met bijvoorbeeld arsenicum, selenium of koolmonoxide.

Wat kan ik voor de patiënt doen?

In het geval van witte stippen of vlekken in de nagels kun je de patiënt geruststellen. Bij witte strepen die evenwijdig lopen aan het halve maantje onder in de nagel, leg je uit dat de verkleuringen vaak ontstaan in een later stadium van een onderliggende ziekte. Bij een patiënt bij wie geen ziekte of aandoening bekend is die de witte strepen kan verklaren, kun je het best verwijzen naar de huisarts.

Wat kan ik uitleggen?

Als de patiënt vragen stelt over witte stippen of vlekken in de nagel, kun je hem meestal geruststellen en hem vertellen dat het niet komt door vitamine- of ijzertekort dan wel kalkgebrek. Zeker als niet alle nagels witte vlekken vertonen, is een microtrauma waarschijnlijk de oorzaak. Leg de patiënt uit dat het waarschijnlijk komt door wondjes langs de nagelriemen of door terugduwen van de nagelriemen. En als de patiënt kort geleden een wrat heeft laten aanstippen, kan dat ook de oorzaak zijn.
Bij patiënten met vragen over witte strepen in de nagel leg je uit dat ze waarschijnlijk met een onderliggende aandoening te maken hebben.

Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2014, nummer 2

Literatuurverwijzingen:

Literatuur

1Eekhof JAH, Knuistingh Neven A, Opstelten W. Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk. 6e druk. Amsterdam: Reed Business Education, 2013.